Undanfarin misseri hefur rafmagnsbílum fjölgað mjög hér á landi og allt útlit er fyrir að þessi rafbílavæðing þjóðfélagsins muni ganga enn hraðar fyrir sig á næstunni, samfara uppsetningu hraðhleðslustöðva um allt land og batnandi hag almennings.
Á meðan hlutfall rafmagnsbíla er vel innan við 10% af heildarbílaflotanum má segja að vandamál við hleðslu þeirra í fjöleignarhúsum sé ekki stórt en eftir því sem rafbílunum fjölgar er viðbúið að fjölga verði hleðslustöðvum við fjöleignarhús og fráteknum stæðum fyrir þá. Það er því ekki seinna vænna fyrir eigendur fjöleignarhúsa að fara að huga að því hvernig ráðstafa skuli sameiginlegum stæðum til hleðslu rafmagnsbíla, hvernig standa skuli að rafmagnslögnum og tengingum, kostnaðarskiptingu og gjaldtöku eða mælingu raforkunotkunar, ef rafmagn vegna rafbíla er tekið af „sameignarrafmagni“ viðkomandi fjöleignarhúss.
Er flutningsgeta heimtaugar nægilega mikil?
Fram til þessa hafa eigendur rafbíla í fjölbýlishúsum yfirleitt leyst þessi hleðslumál í samráði við hússtjórnir, s.s. með sérkostnaðarmæli eða greiðslu fyrir áætlaða rafmagnsnotkun sameignar. Með stóraukinni fjölgun rafbíla blasir við að koma verður betra skikki á fyrirkomulag þessara mála og ráðlegg ég stjórnum húsfélaga að hefjast strax handa við upplýsingaöflun, til að reyna að sjá fyrir þróun þessara mála og gera þannig alla ákvarðanatöku markvissari.
Fyrstu skref í slíkri upplýsingaöflun gætu t.d. verið að kanna hversu margir íbúar hyggjast koma sér upp rafbíl og hvort heimtaug hússins sé nægilega stór, þ.e. hvort flutningsgeta hennar dugi til að anna þeim fjölda rafmagnsbíla sem ætla má að þjónusta þurfi í húsinu. Til samanburðar hefur verið nefnt að heimahleðslu rafmagnsbíls megi líkja við að heimilisþurrkari gangi í nokkra klukkutíma, en þeir eru nokkuð orkufrekir og gætu valdið útslætti ef allir væru í gangi í einu.
Heimtaug húsa er í fæstum tilfellum nógu stór til að anna fjölmörgum rafbílum í einu og því hefur verið þróaður búnaður sem stýrir álaginu, þannig að þótt ekki sé til nægilegt rafmagn eða flutningsgeta til að allir rafmagnsbílar geti verið í hleðslu samtímis þá er að líkindum til nægilegt rafmagn yfir sólarhringinn til að anna áætluðum fjölda bíla.
Bílastæði í óskiptri sameign
Í fjöleignarhúsi með bílastæðum í óskiptri sameign þurfa eigendur að gera upp við sig hvort þeir vilji taka frá ákveðin bílastæði og koma upp hleðslustöð við þau stæði á vegum húsfélagsins. Í Noregi hefur löggjafinn lagt þær skyldur á húsfélög að úthluta sérstökum bílastæðum undir rafmagnshleðslu bíla en slíkar skyldur eru ekki fyrir hendi hér. Þá hefur reynslan sýnt að ekki er líklegt að samþykki allra eigenda, sem fjöleignarhúsalögin mæla fyrir um, fáist fyrir því að úthluta tilteknum bílastæðum á ákveðnar íbúðir til sérafnota, þó svo það sé gert til að auðvelda uppsetningu hleðslustöðva.
Samkvæmt lögum um fjöleignarhús þarf aukinn meirihluta atkvæða á félagsfundi, til að kaup hleðslustöðva og ráðstöfun bílastæða í óskiptri eign allra eigenda teljist lögleg. Jafnframt þarf að þinglýsa þeirri ákvörðun húsfundar, eða nýrri eignaskiptayfirlýsingu, til að lögmæti samþykkis fyrir ráðstöfun bílastæða undir hleðslu rafmagnsbíla sé tryggt. Þegar rafbílum fjölgar enn frekar má svo búast við að fjölga verði hleðslustöðvum og fráteknum bílastæðum enn frekar.
Bílhýsi og sérafnotastæði
Ef bílastæði við hús, eða í bílageymslu, eru svokölluð sérafnotastæði verður að telja líklegt að einhverjir eigenda vilji setja þar upp eigin hleðslustöð eða tengil fyrir rafbíl. Á meðan rafmagnsbílar eru fáir getur í raun dugað að koma upp góðum tengli við bílastæðið en þegar bílum fjölgar þarf að fara að taka tillit til flutningsgetu heimtaugar hússins. Húseigendur þurfa þá að ná samkomulagi um kaup á samræmdum hleðslustöðvum, sem jafna og deila álagi.
Eins og sést á þessari stuttu upptalningu er að ýmsu að hyggja varðandi fjöleignarhús og hleðslu rafbíla. Það er að mínu mati skynsamlegast að láta fagaðila útfæra heildarfyrirkomulag raflagna að bílastæðum húsfélaga, enda þarf að vera tryggt að fylgt sé kröfum byggingaryfirvalda um bæði útfærslu teikninga og lagningu umræddra raflagna og að sú vinna sé unnin af þar til bærum fagaðilum.
Daníel Árnason framkvæmdastjóri Eignaumsjónar.
Grein þessi birtist jafnframt á Vísi þann 28 mars 2018.